مسیرهای دیواره علمکوه

تاریخچه و معرفی مسیرهای دیواره علم کوه

یکشنبه بیست و دوم اسفند 1389

تاریخچه و معرفی مسیرهای دیواره علم کوه  همراه با کروکی مسیر هاری روست، فرانسه و 52 لهستان به نقل از: وبلاگ کالاهو به قلم: عامر ازوجی قله علم کوه در مجموعه قلل تخت سلیمان با ارتفاع 4850 دارای بیشترین ارتفاع بوده و به خاطر دیواره بلند (به ارتفاع 750 و عرض 450 متر) خود که از دیواره‏های سخت گذر می باشد همواره مورد توجه کوه‏نوردان بزرگ ایرانی و خارجی از کشور های مختلف قرار گرفته است. از جذابیت‏های دیواره واقع شدن آن در ارتفاع بالای 4000 متر است که بر سختی صعود افزوده و نیاز به توانایی بالایی برای صعود دارد که لازم است پس از عبور از یخچالها و گل سنگهای پای دیواره کار فنی برای صعود را از ارتفاع 4100 متر شروع کرد. با توجه به اینکه هر ساله در مرداد ماه که بهترین فصل صعود دیواره می باشد، تعداد زیادی از دیواره نوردان به منطقه وارد می شوند و صعود دیواره که نیاز به تمرین دارد و فصل بهار بهترین زمان مناسب تمرینات، برای رسیدن به آمادگی لازم برای صعود می باشد بر آن شدم تا مسیرهای مختلف بر روی دیواره همراه با معرفی مختصری از گشایش آن را در اختیار همنوردان عزیز قرار دهم تا با اندک اطلاعات خود کمکی به همه کسانی که برای اولین بار قصد صعود دیواره را دارند، انجام دهم. دیواره علم کوه دارای مسیرهای متعددی است که در عکس زیر اکثر مسیرهای گشایش شده بر روی آن را مشاهده می کنید. اولین مسیر روی دیواره توسط هاری روست و فضل الله امیر علایی در چهاردهم مرداد سال 1343 تا ابتدای ریزشی‏ها بازگشایی شد که به همین نام معروف شد و تا قله صعود نشد که در سمت راست شاخکها می باشد. سپس در مرداد ماه سال 1345،چهار نفر از کوه‏نوردان کلوپ آلپن فرانسه، به ایران آمدند و ظرف 25 روز مسیر اصلی دیواره علم کوه را با استفاده قسمتی از راه صعود شده قبلی مسیر روست صعود کردند که به مسیر فرانسه معروف شد. همانطور که می دانیم مسیر هاری روست بعد از صعود دیواره در راه رسیدن به قله دارای بیشترین مقدار ریزشی‏ها ( حدود 150 متر ) که از خطرناکترین قسمت‏های دیواره علم کوه می باشد، به همین دلیل هاری روست این قسمت از دیواره را صعود نکرد؛ تا اینکه در سال 1347 کوه‏نوردان گروه ابرمرد به سرپرستی مرحوم فریدون نجاح کار جاودانه ای را انجام داده و مسیر روست را تا قله بازگشایی کردند که از ابتدای ریزشی‏ها تا قله به مسیر نجاح معروف است. در سال 1348 سه نفر از کوه‏نوردان لهستانی با سه شب مانی بر روی دیواره مسیر 48 لهستان تا قله را بازگشایی کردند که این مسیر در اکثر طولهای خود نیاز به صعود با ابزار گذاری دارد که طول معروف به دو جورابی از طولهای آخر این مسیر بوده که با مسیر کرجیها که در سال 1388 به اتمام رسید، مشترک می باشد. دو سال بعد یعنی در سال 1350 کوه‏نوردان لهستان در قیف بزرگ دیواره مسیر 50 لهستان را بازگشایی کردند که به علت ریزشهای متعدد قیف اصلی صعود چندانی بر روی آن انجام نمی شود و برای صعود نیاز به کار ترکیبی دارد. در سال 1352، پنج نفر از کوهنوردان لهستان با هفت روز تلاش بر روی دیواره مسیری مستقیم که بعد از قطع مسیر فرانسه تا قله ادامه می یابد را باز گشایی کردند. مسیر 52 از مسیر هایی است که خیلی از صعود کنندگان از آن استفاده می کنند. این مسیر که اکثر طولهای آن تا طاقچه قمقمه به صورت مصنوعی صعود شده و ادامه مسیر آن تا قله را که مورد استفاده قرار نمی گیرد و صعود کنندگان بقیه مسیر را از مسیر فرانسه یا از مسیر شکوه ادامه می دهند. در سال 1361دو تیم از کوهنوردان آرش و تیم دیگر از کوهنوردان خانه کوهنوردان تهران، بیستون و اورال تبریز وارد منطقه شدند. تیم آرش به قصد بازگشایی مسیر جدید که بین مسیر روست و 52 بود وارد منطقه شدند که نهایتا در سال 63 مسیر آرش به اتمام رسید و تیم دیگر که به قصد صعود از مسیر 48 لهستان که بعد از بازگشایی آن هنوز صعود نشده بود وارد منطقه شدند که با شروع اشتباه از ابتدای مسیر 48 و بازگشایی مسیر جدید متوجه شدند که مسیر 48 در سمت چپ بوده و تصمیم می گیرند که مسیر جدید را ادامه داده که در سال 62 به اتمام رسید و به مسیر ایرانیها معروف شد که صعود زیادی بر روی آن انجام نمی شود و مسیر 48 لهستان در سال 68 بعد از بیست سال توسط عباس علینژاد و رضا رضا زاده به طور کامل صعود شد. مسیر شکوه حد فاصل طاقچه قمقمه تا قله در سال 66 توسط مرحوم قدیر یزدانی و حسن نجاریان بازگشایی شد که هم اکنون هم مورد استفاده قرار می گیرد و کلاهک معروف ابرو در این مسیر می باشد. در سال 67 کوهنوردان همدان با عزم گشایش مسیر جدید وارد منطقه شده و مسیر 67 همدان را که در سمت غربی مسیر 52 می باشد تا قله بازگشایی کردند که در این برنامه عجوبه سنگنوردی مرحوم محمد حسین طالبی مقدم، مرحوم محمد رضا خدایاری، محمود چوبریزان، علی رضا رفتار همدانی و ... حضور داشتند و دو سال بعد یعنی در سال 69 مسیر 69 همدان بر روی گرده قیف بازگشایی شد و این دیواره نوردان در این سال رکورد صعود یکروزه مسیر 52 لهستان با شروع از رودبارک و سال 67 رکورد صعود دو مسیر در یک روز را برجای گذاشتند. از نکات مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که اکثر دیواره نوردانی که مسیر فرانسه را صعود می کنند در هنگام وارد شدن به قیف اشتباها وارد مسیر همدانیها شده در حالی برای ادامه مسیر فرانسه باید کاملا وارد قیف شده که رنگ سنگ هم در آنجا کمی متفاوت از بقیه سنگ‏های دیواره  می باشد. مسیر کرمانشاه که از سال 1369 برای بازگشایی مورد بررسی قرار گرفته بود در سال 1379 به اتمام رسید که صعود آن مصنوعی بوده و در انتها با مسیر روست مشترک است. هم چنین از روز بیست و هشتم تیر ماه همین سال یک تیم دونفره از کشور ایتالیا، Dego Stefani و Bellin Gianluca همراه با مرحوم فرشاد خلیلی وارد منطقه شدند و در روز 28/4/79 کار را در ساعت 6 صبح از روی سکوی علم چال آغاز کرده و در ساعت 9 صبح از ابتدای مسیر شروع و در ساعت 20.30 مسیر به اتمام رسید که این مسیر دارای چهارده طول دارای درجه سختی 5/11bc و A1 می باشد که بین گرده آلمانها و مسیر ایرانیها می باشد. کوهنوردان کرج هم در سال 1379 مسیری را در بین مسیر 48 و قیف مرکزی شروع کردند که در سال 1388 به اتمام رسید و این مسیر از دو جورابی به بعد با مسیر 48 مشترک می باشد. یکسال بعد یعنی در سال 1380 دو کوهنورد ایتالیایی با یک تلاش هفت روزه مسیری را در سمت چپ قیف مسیر هاری روست در کنار مسیر کرمانشاه بازگشایی کرده که نام crystal fall  را بر روی آن نهاده که جمعا دارای 9 طول بوده و از طول هشت به بعد با مسیر روست مشترک شده و وارد ریزشی ها می شود و این مسیر بعد از گشایش فقط یکبارتوسط جمعی از کوهنوردان خانه کوهنوردان تهران به شیوه کلاسیک صعود شده که در نهایت حسین علایی و مهدی فرید از مسیر خارج شدند. در سالهای 86 و 87 هم به ترتیب مسیر اراکیها و تبریز هم بازگشایی شدند. اما نکته ای که لازم می دانم بگویم این است که دیواره علم کوه با این همه مسیر بر روی آن دیگر ظرفیت مسیر جدید را ندارد در حالی که در جاهایی زمزمه از گشایش مسیر های جدید بر روی دیواره می آید. گشایش مسیر جدید و کوبیدن رول فقط باعث تخریب و از بین رفتن این دیواره زیبا می شود. با این همه مسیر بروی دیواره، ظرفیت گشایش مسیر دیگری می باشد؟ برای اینکه به پای دیواره برسیم باید مسیری را از علم چال طی کنیم که در عکس زیر شمایی از مسیر برای رسیدن به پای دیواره را می بینید.  مسیرهای رسیدن به پای دیواره علم کوه همانطور که مشاهده می کنید پس از عبور از یخچال در زیر گل سنگها  به علت شیب یخچال دارای طناب ثابت بوده که با استفاده از یومار از آنجا عبور کرده و پس از عبور از گل سنگ طناب ثابت دیگری وجود دارد  که مستقیم به زیر مسیر هاری روست می رود که برای صعود مسیر هاری روست، فرانسه و آرش از آن استفاده می شود و در صورت نبودن این طناب یا مدفون شدن در زیر یخ، تا زیر مسیر 52 لهستان رفته از پای دیواره تا پای مسیر روست را تراورس می کنیم. طناب ثابت دیگری که برای صعود مسیر 52، همدانیها و اراکیها مورد استفاده قرار می گیرد را از همین قسمت به سمت غرب ادامه داده و پس از عبور از زیر قیف بزرگ دیواره به زیر مسیر 48 لهستان و کرجیها و ایرانیها می رسیم. همانطور که قبلا بیان شد، بیشتر نفراتی که برای دفعات اول یا دوم، برای صعود دیواره علم کوه می آیند معمولا سه مسیر هاری روست- علایی، فرانسه و 52 لهستان بیشتر از همه مورد توجه آنها می باشد که به معرفی بیشتر آنها می پردازیم. مسیر هاری روست – علایی: همانطور که در عکس بالا مشاهده کردید این مسیر در سمت چپ دیواره در کنار شاخک می باشد که در قیف کوچک دیواره بوده که دارای دو کلاهک بزرگ و کوچک و در بقیه مسیر به صورت طبیعی صعود می شود که دارای درجه سختی 5/9 می باشد. در این مسیر به دلیل اینکه در درون قیف بوده در اکثر طولهای صعود از تابش نور خورشید محروم بوده و به همین دلیل نیاز است در هنگام صعود از پوشاک مناسب استفاده کرده تا از سرمای آزار دهنده آسیب نبینید. در عکس زیر نمای کلی این مسیر و تعداد طولهای آن و کارگاههای آن را می بینید  همانطور که مشاهده می کنید مسیر دارای یازده طول بوده و می توان با صعود دو طول 25 متری اول مسیر تعداد طولها را به ده هم رساند. پس از صعود سه طول اول به زیر کلاهک بزرگ رسیده که رول کوبی شده و به صورت مصنوعی صعود می شود ( البته می توان در صورت آمادگی، طبیعی هم صعود کرد) و در طول بعدی، بعد از صعود طبیعی مقداری از مسیر به یک کلاهک کوچک رسیده و بعد از عبور به کارگاه یخ می رسیم که از این طول به بعد بیشتر وارد قیف شده و در این قسمت چونکه مسیر دارای یخ و برف می باشد و این قسمت به صورت پاگستر صعود می شود به کارگاه یخ معروف بوده و طول بعدی که دو راهی مسیر فرانسوی ها می باشد و یک صعود دولفری می باشد و بعد از این بقیه مسیر نرمال بوده و دارای میخ می باشد و در طول آخر که دارای دیواره عمودی به طول حدودا 15 الی 20 متر می باشد وارد ریزشی ها شده که از این قسمت به بعد باید با احتیاط عبور کرد. اکثر حوادثی که اتفاق می افتد در قسمتهای ریزشی دیواره می باشد که صعود کنندگان به علت خستگی صعود و سرعت عمل دادن به کار یا طناب خودرا باز کرده و یا اینکه به حمایت جدی نمی پردازند ( مانند حادثه ای که برای کوهنورد همدانی در مسیر فرانسه اتفاق افتاد ). در قسمت ریزشیهای هاری روست که نسبت به ریزشهای مسیر های دیگر دارای بیشترین طول است طنابهای ثابت قدیمی وجود دارد که توصیه می کنم در هنگام استفاده بر روی آن وزن وارد نکنید و بعد از عبور از این قسمت در زیر قله از مسیر خارج می شوید. در عکسهای زیر مسیر هاری روست و قسمتی از مسیر فرانسه ( طاقچه آرش، پاندوله ها، گربه رو ها ) و مسیر 52 لهستان ( کلاهک بزرگ مسیر 52 ) را مشاهده می کنید.                  عکس زیر طول دوم ریزشی مسیر هاری روست را می بینید:   مسیر فرانسویها: مسیر فرانسوی ها در نیمی از مسیر هاری روست با آن مشترک است. بعد از کارگاه یخ ( قبل از کارگاه سه گوه ) وارد طاقچه آرش شده و تراورس بزرگ و گذر از اکثر مسیرهای دیواره شروع شده و پس از عبور از دو پاندوله حدودا 6 متری یعنی 12 متر، به اول گربه رو رسیده و پس از عبور از گربه رو اول و دوم به طاقچه قمقمه می رسیم و پس از تراورس 40 متری وارد قیف مرکزی شده و با صعود مصنوعی داخل قیف به ریزشی‏ها رسیده که دارای کارگاهی مشترک با مسیر شکوه می باشد و پس از عبور از ریزشی ها مستقیما به قله می رسیم و عموما مسیر فرانسویها 5/10a  و IV می باشد. اما نکته ای که لازم می دانم بگویم این است که اکثر دیواره نوردان بعد از طاقچه قمقمه در هنگام وارد شدن به قیف و ادامه مسیر، اشتباها از کارگاه مسیر همدانی ها شروع کرده و وارد این مسیر می شوند در حالی که ادامه مسیر فرانسه کاملا درون قیف بوده و رنگ سنگ درون قیف کمی متفاوت می باشد. عموما توصیه می شود زمان بندی صعود طوری باشد که قبل از تاریکی هوا از ریزشها خارج شده در غیر این صورت در هنگام تاریکی هوا به ریزشیها رسیده که خطرناک بوده و یا باید بعد از خارج شدن از مسیر شب را در جانپناه سیاه سنگ یا خرسان تا صبح سپری کرد و بهترین حالت این است که اگر خیلی دیر به طاقچه قمقمه رسیدید شب را در آنجا بمانید. مسیر 52 لهستان: این مسیر دارای دو قسمت می باشد. قسمت اول که تا طاقچه قمقمه بوده و قسمت دوم که از طاقچه قمقمه تا قله می باشد. قسمت دوم این مسیر که بعد از بازگشایی یکبار توسط حسن نجاریان و بار دیگر در سال 1382 توسط کاظم فریدیان و افشین یوسفی صعود شد و اکثر کسانی که از مسیر 52 صعود می کنند بعد از طاقچه قمقمه از مسیر فرانسویها ( داخل قیف ) و یا از مسیر شکوه ادامه مسیر می دهند. در قسمت اول مسیر تا طاقچه قمقمه دارای 9 طول می باشد که عموما طول اول طبیعی و بقیه به صورت مصنوعی صعود می شود و دارای درجه سختی 5/10a و A1 می باشد( برگرفته از تیم صعود کننده سال 1382).  از عوارض مهم این مسیر، طاقچه فلزی باشگاه دماوند برای صعود زمستانه، کلاهک بزرگ مسیر و سنگ لوزی است که از علم چال به وضوح دیده می شود. در شکل زیر مسیر 52 و کلاهک بزرگ دیده می شود:   کروکی مسیر  هاری روست، فرانسه و 52 لهستان: دیواره علم کوه به علت سختی و فنی بودن آن نیاز به اطلاعات کافی برای صعود دارد و خیلی از افرادی برای اولین بار به قصد صعود وارد منطقه می شوند کروکی دقیقی از مسیرها ندارند ( از جمله خود من که این مشکل رو داشتم ) و به همین دلیل تصمیم گرفتم که اطلاعات و کروکی این سه مسیر را در اختیار  همنوردان عزیز قرار دهم و امیدوارم که مفید واقع شده باشد.